Лукашэнка нацыяналізаваў «Амкадор». Шакуцін стаў простым беларускім пенсіянерам

«Амкадор» — прадпрыемства з амаль стогадовай гісторыяй. Першы завод сённяшняга холдынга быў заснаваны ў 1927 годзе і выпускаў цацкі.

У наступным профіль вытворчасці некалькі разоў мяняўся, пакуль не вырашана было спыніцца на стварэнні камунальнай, дарожна-будаўнічай, лесанарыхтоўчай і сельскагаспадарчай тэхнікі.

Напачатку 2000-х «Амкадор» перайшоў пад кантроль сябра Лукашэнкі Аляксандра Шакуціна і ягоных непальскіх бізнэс-партнёраў.

Нейкі час у акцыянерах быў наваполацкі бізнэсмен Мікалай Варабей, але з ім Шакуцін разышоўся і з часам стаў упэўненым мажарытарыем.

Па даных «Белпола», станам на 2020 год Шакуцін кантраляваў 76% акцый «Амкадора» — як фізічная асоба і як саўдальнік кампаній «Наванеп» і «Спамаш».

Каля 11% акцый «Амкадора» належала кампаніі «Сінтэз-Інвест Групп», якая на 80% належыць Аніце Эмет — дачцэ непальца Ніраджа Гавінды Шрэстха.

У дзяржавы на «Амкадоры» заўсёды заставалася невялікая — 7% — мінарытарная доля.

Такі нюанс у структуры ўласнасці, з улікам асабістых адносін Аляксандра Шакуціна з Аляксандрам Лукашэнкам, быў яўным плюсам — «Амкадор» мог карыстацца таннымі грашыма, атрымліваючы крэдыты па льготных стаўках як для дзяржаўных прадпрыемстваў.

Скупка блізкапрофільных стратных дзяржаўных прадпрыемстваў у выніку дазволіла «Амкадору» вырасці ў холдынг. Паводле інфармацыі на сайце прадпрыемства, на цяперашні момант «Амкадор» аб'ядноўвае 27 прадпрыемстваў, у тым ліку 19 заводаў. Дакладная цяперашняя колькасць супрацоўнікаў невядомая, гучалі ацэначныя лічбы ў 7000 чалавек.

Камерцыйныя справы ў «Амкадора» маглі б ісці нармальна, але ягоны ўласнік дапусціў шэраг фатальных пралікаў, заняўшыся няпрофільным бізнэсам на заёмныя сродкі.

«Наша Ніва» апісвала падрабязнасці таго, як Шакуцін стаў закладнікам няўдалага праекта па будаўніцтве гіганцкага бізнэс-цэнтра «Шантэр Хіл» каля Драздоў, які ўжо дзесяцігоддзе не можа быць скончаны і знякроўлівае абаротныя сродкі асноўных машынабудаўнічых прадпрыемстваў.

Трапіўшы ў крэдытную пастку, Шакуцін бясконца перакрэдытоўваўся ў беларускай дзяржавы. Падрабязнасці гэтых крэдытных каруселяў даваў «Белпол» у сваім матэрыяле пра даўгі «Амкадора» за 2024 год.

«Белпол», апроч іншага, цытаваў таксама ліст дырэктарскай рады «Амкадора» да віцэ-прэм'ера Пятра Пархомчыка ад 1 верасня 2022 года. У ім сцвярджалася, што крэдытная нагрузка кіруючай кампаніі холдынга складала амаль 509 мільёнаў беларускіх рублёў — каля 188 мільёнаў даляраў на той час.

Большая частка доўгу, як можна падлічыць, гэта кітайскія 120 мільёнаў даляраў на будаўніцтва Шантэр Хіла. Астатні доўг, па логіцы, гэта доўг перад беларускімі дзяржаўнымі банкамі.

У структуры даўгоў «Амкадора» насамрэч складана разабрацца, таму што і кіруючая кампанія холдынга, і асобныя заводы крэдытаваліся і паасобку, і часта з розных крыніц.

У 2022 годзе «Амкадор» атрымаў фінансаванне нават ад Расіі, трапіўшы пад праграму імпартазамяшчэння. На гэтыя грошы сталі будавацца зборачныя заводы ў Расіі.

Але для беларускай дзяржавы «Амкадор», нягледзячы на адносныя поспехі на расійскім рынку, апошнія годы з'яўляўся баластам. «Амкадор» не мог разлічвацца ні па льготных крэдытах у беларускіх банках, ні нават пачаць выплачваць цела доўгу па вялікім кітайскім крэдыце, які таксама па сутнасці з'яўляецца праблемай Міністэрства фінансаў, таму што ўзяты пад гарантыі ўрада.

Пра іншыя, не фінансавыя, прычыны таго, што адбылося ў пачатку 2025 года мы можам толькі спекуляваць, але на сёння ўжо факт — на фоне невырашальных фінансавых праблем холдынг «Амкадор» быў фактычна нацыяналізаваны беларускай дзяржавай.

Гэта адбылося ў першыя дні 2025 года.

Як вынікае з выпіскі дзяржаўнага рэестра, у галаўную кампанію холдынга ААТ «Амкадор» прызначаны часовы знешні ўпраўляючы. Пры гэтым кампанія не знаходзіцца ў стадыі банкруцтва або ліквідацыі.

Імя фізічнай асобы — кіраўніка — не ўказана. Гэта значыць, што фармальны новы дырэктар яшчэ не прызначаны, а ролю кіраўніка выконвае юрыдычная асоба «Беларускага аўтамабільнага завода». Гэта жодзінскі БелАЗ, да структуры якога, як вынікае, далучылі холдынг «Амкадор».

Уся іншая інфармацыя аб акцыянерах-юрасобах з афіцыйнага рэестра знікла, прозвішча Аляксандра Шакуціна ў акцыянерах-фізасобах — таксама няма.

Што ж стала з самім бізнэсменам? Аляксандр Шакуцін ад пачатку 2025 года больш не фігуруе на пратакольных фотаздымках, якія публікуе на сваім сайце «Амкадор», хаця раней былы гаспадар асабіста сустракаў дэлегацыі патэнцыйных кліентаў.

Пры гэтым Аляксандр Шакуцін рэгулярна заходзіць у месенджары, што хутчэй за ўсё выключае ягонае затрыманне.

Разам з гэтым, можна выказаць здагадку, што цэнтр жыццёвых інтарэсаў цяпер ужо адносна простага беларускага пенсіянера Аляксандра Шакуціна перамесціцца ў Расію, дзе дзейнічаюць некалькі заводаў «Амкадора»: «Амкадор-Бранск», «Амкадор-Анега», «Амкадор-Агідэль», «Эксам» і «Амкадор-ЛТЗ», а таксама дылерская сетка «Амкадора».

Структура ўласнасці гэтых кампаній паказвае, што беларуская дзяржава не зможа аўтаматычна атрымаць кантроль над усімі імі пасля таго, як стала ўласнікам галаўной кампаніі холдынгу ў Беларусі.

Адпаведна, калі бізнэсмен юрыдычна падрыхтаваўся да такога павароту свайго лёсу, то ён у якасці сціплага мінарытарыя зможа працягваць камерцыйную дзейнасць на аскепках сваёй былой імперыі. У той час як дзяржава чарговы раз будзе ратаваць холдынг «Амкадор», але ўжо як цалкам сваю ўласнасць.

Лёс гаротнага даўгабуду «Шантэр Хіл» пакуль невядомы.